Świętując upadek komunizmu, pamiętajmy o 1939 roku

W całej Europie wspominamy zmierzch komunistycznych dyktatur w Europie Środkowo-Wschodniej, który nastąpił 20 lat temu. Uroczystości i konferencje, wystawy i filmy przypominają odwagę obywatelską wielu ludzi, którzy poprzez swój pokojowy protest nie tylko pokonali dyktaturę, lecz również zbudowali podstawę do stworzenia demokracji oraz obalenia podziału Europy i Niemiec.

Początek tego podziału oraz władzy komunistycznej w Europie Środkowo-Wschodniej, trwającej ponad cztery dekady, stanowiła II wojna światowa. Dlatego też ze wstydem i smutkiem pamiętamy o 1 września 1939 roku, kiedy to narodowosocjalistyczne Niemcy napadły na Polskę.

Osiem dni wcześniej Niemcy i Związek Radziecki podpisały bezduszny niemiecko-sowiecki pakt, na mocy którego oba państwa totalitarne podzieliły między sobą kraje nadbałtyckie oraz Polskę, Finlandię i Rumunię. Niemiecki i sowiecki napad na Polskę we wrześniu 1939 roku był preludium do niemającej precedensu zaborczej i niszczącej wojny, którą Niemcy wyrządzili swoim sąsiadom w Europie, zwłaszcza w Polsce, a także w Związku Radzieckim, niepojętą krzywdę.

Po wyzwoleniu Europy i Niemiec spod władzy narodowego socjalizmu we wszystkich państwach europejskich pokładano nadzieję na przyszłość w wolności i demokracji. Niestety, nadzieja ta przyniosła gorzkie rozczarowanie. W osłabionych wojną i nazistowską władzą państwach Europy Środkowo-Wschodniej oraz części Niemiec Związek Radziecki wprowadził nowy reżim. Skutki były katastrofalne dla społeczeństwa, gospodarki i kultury oraz niezliczonych ludzi, którzy jako przeciwnicy polityczni byli prześladowani lub stracili życie, ponieważ stanęli władzom na drodze.

Dlatego też Niemcy ponoszą wielką odpowiedzialność za zagładę europejskich Żydów, za prześladowanie i mord Sintich i Romów, homoseksualistów, osób upośledzonych i wszystkich tych, których uznano za aspołecznych lub należących do innych opcji politycznych, jak również za śmierć milionów ludzi, którzy zginęli podczas wojny. Mamy bolesną świadomość, że bez rozpoczętej przez Niemcy drugiej wojny światowej nie byłoby ani komunistycznych reżimów w Europie Środkowo-Wschodniej, ani też podziału kontynentu i Niemiec.

Kiedy dziś, w 2009 roku, spoglądamy na historię Europy i Niemiec w XX wieku, czynimy to, mając świadomość nieszczęść, jakich przysporzył narodowy socjalizm. Ale jesteśmy równocześnie zadowoleni, że dzisiejsze Niemcy to równouprawniony i poważany członek europejskiej wspólnoty.

Z wdzięcznością i respektem myślimy jednocześnie o tych, którzy w ciągu czterech dekad po 1945 roku mimo ogromnego ryzyka znajdowali odwagę, aby przeciwstawić się komunistycznym dyktatorom i występować w imieniu wolności i demokracji. Wielu z nich zapłaciło za to życiem. Akcje protestacyjne i ruchy wolnościowe w NRD, na Węgrzech, w Czechosłowacji oraz te ciągle ponawiające się w Polsce podtrzymywały nadzieję na wolność i demokrację.

Nie zapomnimy, że to przede wszystkim Polacy walczący za własną i naszą wolność zadali pierwsze ciosy systemowi komunistycznemu. Dziękujemy również członkom Karty 77, którzy dodali nam odwagi do życia w prawdzie. Pamiętamy o wszystkich, którzy utorowali na Węgrzech drogę do demokracji i latem 1989 roku otworzyli żelazną kurtynę. Sowieccy dysydenci zaangażowani byli w obronę praw człowieka długo przed latami głasnosti i pieriestrojki.

Wreszcie dziękujemy – w nie mniejszym stopniu – tym wszystkim na Zachodzie, którzy nigdy nie pogodzili się z istnieniem żelaznej kurtyny i komunistycznych dyktatur, domagali się przestrzegania praw człowieka oraz wspierali opozycję antykomunistyczną. Przeprowadzona przez nich pokojowa rewolucja umożliwiła krajom Europy Środkowo-Wschodniej odzyskanie wolności, suwerenności państwowej i prawa do samostanowienia, utraconych przed 50 laty. Te rewolucje stanowiły decydujący krok w przezwyciężeniu podziału Niemiec i Europy. Kiedy po upadku dyktatury SED w NRD wkroczyliśmy na drogę do zjednoczenia Niemiec, zaufanie naszych europejskich sąsiadów było dla nas cennym darem. W konsekwencji pokojowej rewolucji wszyscy Niemcy po raz pierwszy w swej historii mogą żyć w wolności i demokracji, w dobrobycie, w uznanych granicach państwowych oraz w szacunku i przyjaźni z sąsiadami.

Tak jak rok 1939, również 1989 stał się, choć w inny sposób, rokiem europejskiego przeznaczenia. Wolna i demokratyczna Europa musi być świadoma swojej historii. Potrzebuje więc pamięci o czasach komunizmu i jego upadku. Opowiedział się za tym w kwietniu Parlament Europejski. Pierwszy krok został zrobiony, lecz ten proces musi być kontynuowany, Europa potrzebuje aktywnej oraz świadomej ciężaru odpowiedzialności kultury pamięci. Wyczuli ona przyszłe pokolenia na niebezpieczeństwo powstania nowych autorytarnych reżimów.

Sygnatariusze:

Marianne Birthler – pełnomocnik rządu RFN w Urzędzie do spraw Akt Stasi (BStU) (Berlin), dr h.c. Joachim Gauck – związek „Przeciw zapomnieniu – dla demokracji” (Berlin), dr Anna Kaminsky – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), Hans Altendorf – BStU (Berlin), dr Andreas H. Apelt – Deutsche Gesellschaft (Berlin), prof. dr Jörg Baberowski – Uniwersytet Humboldtów (Berlin), prof. dr Arnulf Baring – historyk, publicysta (Berlin), Michael Beleites – pełnomocnik landu Saksonia do spraw akt Stasi (Drezno), dr Christoph Bergner – parlamentarny sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych RFN (Berlin), prof. dr Dieter Bingen – Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Darmstadt), Wolfgang Börnsen – deputowany do Bundestagu – CDU (Bönstrup-Schleswig-Holstein), Klaus Bölling – sekretarz stanu poza służbą, publicysta (Berlin), dr Martin Böttger – BStU (Berlin), Heidi Bohley – Verein Zeit-Geschichte (Halle), Hansgeorg Bräutigam – sędzia w stanie spoczynku (Berlin), dr Matthias Buchholz – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), dr Karl Corino – dziennikarz, krytyk literatury (Tybinga), Michael Cramer – deputowany do europarlamentu – Zieloni (Berlin), Eberhard Diepgen – były burmistrz Berlina, związek „Przeciw zapomnieniu – dla demokracji” (Berlin), dr Lothar Dittmer – Fundacja Körbera (Hamburg), prof. dr Jost Dülffer – Uniwersytet w Kolonii, prof. dr Rainer Eckert – Forum Historyczne (Lipsk), pułkownik dr Hans Ehlert – Instytut Badań nad Historią Wojskowości (Poczdam), Ruth Ellerbrock – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Berlin (Berlin), Jürgen Engert – dziennikarz (Berlin), Rainer Eppelmann – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaurą SED (Berlin), prof. dr Bernd Faulenbach – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaurą SED (Bochum), prof. Wieland Förster – artysta (Oranienburg), Annemarie Franke – Fundacja Krzyżowa (Wrocław), dr h.c. Karl Wilhelm Fricke – publicysta (Kolonia), Ralf Fücks – Fundacja Heinricha Bölla (Berlin), Christian Führer – emerytowany pastor (Lipsk), prof. dr Hansjörg Geiger – sekretarz stanu poza służbą (Berlin), prof. Ines Geipel – pisarka (Berlin), Ute Gramm – Komitet Obywatelski Saksonii-Anhalt (Magdeburg), prof. Hans Hendrik Grimmling – malarz (Berlin), dr Robert Grünbaum – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), prof. Monika Grütters – deputowana do Bundestagu – CDU, Fundacja Brama Brandenburska (Berlin), Martin Gutzeit – pełnomocnik landu Berlin do spraw akt Stasi (Berlin), dr Helge Heidemeyer – BStU (Berlin), pułkownik dr Winfried Heinemann – Instytut Badań nad Historią Wojskowości (Poczdam), prof. dr Hans-Olaf Henkel – Bank of America (Berlin), prof. dr Günter Heydemann – Uniwersytet Lipski (Lipsk), Helga Hirsch – publicystka (Berlin), Jan Hoesch – Stowarzyszenie Rogera Loewiga (Berlin), Irmtraut und Siegfried Hollitzer, Komitet Obywatelski (Lipsk), prof. dr Hans Walter Hütter – fundacja Dom Historii RFN (Bonn), dr Jens Hüttmann – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), Maybrit Illner – dziennikarka (Berlin), Margot Jann – Stowarzyszenie Kobiet – Ofiar Więzienia Kobiecego w Hoheneck (Teltow), dr Karsten Jedlitschka – BStU (Berlin), Günter Jeschonnek – reżyser (Berlin), prof. dr Ralf Jessen – historyk (Köln), dr Carlo Jordan – ośrodek badawczy i miejsce pamięci w dawnej centrali Stasi w Berlinie na Normannenstrasse (Berlin), Matthias Jung – badacz tematyki wyborczej (Mannheim), prof. dr Friedrich P. Kahlenberg – archiwista (Boppard), Siegfried T. Kasparick – biskup Kościoła Ewangelickiego Niemiec Środkowych (Wittenberga), Bettina Kielhorn – ośrodek doradczy Gegenwind (Berlin), dr Axel Klausmeier – fundacja Mur Berliński (Berlin), prof. dr Christoph Klessmann – historyk (Poczdam), Freya Klier – pisarka i reżyserka filmów dokumentalnych (Berlin), Uwe Kolbe – pisarka (Berlin), Klaus Kordon – pisarka (Berlin), Hartmut Koschyk – sekretarz parlamentarny Grupy Krajowej CSU w Bundestagu (Goldkronach), dr Ilko-Sascha Kowalczuk – BStU (Berlin), dr Günter Kröber – adwokat (Lipsk), Thomas Krüger – Federalne Centrum Kształcenia Politycznego (Bonn), Angelika Krüger-Leissner – deputowana do Bundestagu – SPD (Berlin), dr Hanna-Renate Laurien – senator miasta Berlina (Berlin), dr Peter Lautzas – Związek Niemieckich Nauczycieli Historii (Mainz), Robert Lebegern – Muzeum Dawnej Granicy RFN – NRD w Mödlareuth (Mödlareuth), Doris Liebermann – publicystka (Berlin), dr h.c. Erich Loest – pisarz (Lipsk), Bernd Lüdkemeier – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Saksonia-Anhalt (Magdeburg), dr Ulrich Mählert – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), prof. dr Peter Maser – historyk (Bad Kösen), Markus Meckel – deputowany do Bundestagu – SPD, Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), prof. dr h.c. Horst Möller – Instytut Historii (Monachium), Helmut Morsbach – Fundacja DEFA (Berlin), dr Daniela Münkel – BStU (Berlin), dr Ehrhart Neubert – historyk (Erfurt), Hildigund Neubert – pełnomocnik landu Turyngia do spraw akt Stasi (Erfurt), Uwe Neumärker – Fundacja Pomnika ku czci Pomordowanych Żydów Europy (Berlin), prof. dr Paul Nolte – Wolny Uniwersytet w Berlinie (Berlin), Günter Nooke – pełnomocnik do spraw praw człowieka przy rządzie RFN (Berlin), dr Marc-Dietrich Ohse – Deutschland Archiv (Hanower), Hans-Joachim Otto – deputowany do Bundestagu – FDP, szef Komisji Kultury i Mediów (Frankfurt nad Menem), Marita Pagels-Heineking – pełnomocnik landu Meklemburgia-Pomorze Przednie do spraw akt Stasi (Schwerin), Martin-Michael Passauer – generalny superintendent Kościoła Ewangelickiego Berlina, Brandenburgii i Śląskich Górnych Łużyc (Berlin), prof. dr Alexander von Plato – historyk (Stade), Gerd Poppe – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), Ulrike Poppe – Akademia Ewangelicka w Berlinie (Berlin), Lutz Rathenow – pisarz (Berlin), Steffen Reiche – deputowany do Bundestagu – SPD, członek Komisji Kultury i Mediów (Poczdam), prof. dr h.c. Gerhard A. Ritter – historyk (Berlin), dr Volker Rodekamp – Muzeum Miejskie w Lipsku (Lipsk), prof. Lea Rosh – Kommunikation und Medien GmbH (Berlin), dr Sabine Ross – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), Robert Rückel – DDR-Museum (Berlin), prof. dr Reinhard Rürup – historyk (Berlin), Günter Saathoff – fundacja „Pamięć, odpowiedzialność i przyszłość” (Berlin), Birgit Salamon – BStU (Berlin), dr Manfred Sapper – pismo „Osteuropa” (Berlin), Christoph Schaefgen – prokurator generalny (Berlin), dr Dieter Schiffmann – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Nadrenia-Palatynat (Moguncja), Franz-Josef Schlichting – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Turyngia (Erfurt), Cornelia Schmalz-Jacobsen – związek „Przeciw zapomnieniu – dla demokracji” (Berlin), Jochen Schmidt – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Meklemburgia-Pomorze Przednie (Schwerin), dr Jürgen Schmude – minister federalny (Moers), Peter Schneider – pisarz (Berlin), Andreas Schönfelder – Biblioteka Ekologiczna (Grosshennersdorf), prof. dr Richard Schröder – Uniwersytet Humboldtów (Berlin), Werner Schulz – deputowany do europarlamentu – Zieloni (Berlin), Uwe Schwabe – Archiwum Ruchu Obywatelskiego (Lipsk), Ulrich Schwarz – dziennikarz (Berlin), dr Hannes Schwenger (Berlin), dr h.c. Rudolf Seiters – prezydent Niemieckiego Czerwonego Krzyża, minister rządu (Berlin), Tom Sello – Towarzystwo im. Roberta Havemanna (Berlin), Ilse Spittmann-Rühle – dziennikarka (Kolonia), Friede Springer – wydawca (Berlin), prof. dr Peter Steinbach – Uniwersytet w Mannheim (Mannheim), prof. dr Eckart D. Stratenschulte – Akademia Europejska (Berlin), dr Walter Süss – BStU (Berlin), prof. dr Rita Süssmuth – była przewodnicząca Bundestagu (Berlin), Wolfgang Templin – publicysta (Berlin), Joachim Trenkner – dziennikarz (Berlin), prof. dr Stefan Troebst – Geisteswissenschaftliches Zentrum für Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas (Lipsk), prof. dr Johannes Tuchel – Muzeum Niemieckiego Ruchu Oporu (Berlin), prof. dr Hans-Joachim Veen – Fundacja Ettersberg (Weimar), Friedrich Veitl – wydawca (Berlin), Siegfried Vergin – polityk (Mannheim), dr Hans-Jochen Vogel – związek „Przeciw zapomnieniu – dla demokracji” (Monachium), Christoph Waitz – deputowany do Bundestagu – FDP (Berlin), Rainer Wagner – Unia Związków Ofiar Komunistycznych Rządów Terroru (Berlin), Joachim Walther – pisarz (Berlin), Matthias Waschitschka – Verein Zeit-Geschichte (Halle), prof. dr h.c. Hermann Weber – Uniwersytet w Mannheim (Mannheim), Konrad Weiss – publicysta (Berlin), Reinhard Weisshuhn – Towarzystwo Roberta Havemana (Berlin), dr Gerhard Wettig – historyk (Kommen), Wolfgang Wieland – deputowany do Bundestagu – Związek 90/Zieloni, rzecznik do spraw wewnętrznych (Berlin), prof. dr Manfred Wilke – historyk (Berlin), prof. dr Heinrich August Winkler – Uniwersytet Humboldtów, Hans-Eberhard Zahn – Związek Wolności i Nauki (Berlin).

Воспроизводится по: http://www.rp.pl/artykul/352329.html?print=takТеги: Пакт Молотова - Риббентропа , Публикации в СМИ (журналы, газеты)

Все документы темы	Пакт Молотова - Риббентропа Рубрика: Пакт Молотова - Риббентропа
сводная хронология 1918 — 1933. Российско-германские отношения до 1933 г. 1934 — август 1939. Советско-Германские отношения 1933 - август 1939 гг. Сентябрь 1939 — июнь 1941. Советско-Германские отношения сентябрь 1939-1941 гг.	Świętując upadek komunizmu, pamiętajmy o 1939 roku W całej Europie wspominamy zmierzch komunistycznych dyktatur w Europie Środkowo-Wschodniej, który nastąpił 20 lat temu. Uroczystości i konferencje, wystawy i filmy przypominają odwagę obywatelską wielu ludzi, którzy poprzez swój pokojowy protest nie tylko pokonali dyktaturę, lecz również zbudowali podstawę do stworzenia demokracji oraz obalenia podziału Europy i Niemiec. Początek tego podziału oraz władzy komunistycznej w Europie Środkowo-Wschodniej, trwającej ponad cztery dekady, stanowiła II wojna światowa. Dlatego też ze wstydem i smutkiem pamiętamy o 1 września 1939 roku, kiedy to narodowosocjalistyczne Niemcy napadły na Polskę. Osiem dni wcześniej Niemcy i Związek Radziecki podpisały bezduszny niemiecko-sowiecki pakt, na mocy którego oba państwa totalitarne podzieliły między sobą kraje nadbałtyckie oraz Polskę, Finlandię i Rumunię. Niemiecki i sowiecki napad na Polskę we wrześniu 1939 roku był preludium do niemającej precedensu zaborczej i niszczącej wojny, którą Niemcy wyrządzili swoim sąsiadom w Europie, zwłaszcza w Polsce, a także w Związku Radzieckim, niepojętą krzywdę. Po wyzwoleniu Europy i Niemiec spod władzy narodowego socjalizmu we wszystkich państwach europejskich pokładano nadzieję na przyszłość w wolności i demokracji. Niestety, nadzieja ta przyniosła gorzkie rozczarowanie. W osłabionych wojną i nazistowską władzą państwach Europy Środkowo-Wschodniej oraz części Niemiec Związek Radziecki wprowadził nowy reżim. Skutki były katastrofalne dla społeczeństwa, gospodarki i kultury oraz niezliczonych ludzi, którzy jako przeciwnicy polityczni byli prześladowani lub stracili życie, ponieważ stanęli władzom na drodze. Dlatego też Niemcy ponoszą wielką odpowiedzialność za zagładę europejskich Żydów, za prześladowanie i mord Sintich i Romów, homoseksualistów, osób upośledzonych i wszystkich tych, których uznano za aspołecznych lub należących do innych opcji politycznych, jak również za śmierć milionów ludzi, którzy zginęli podczas wojny. Mamy bolesną świadomość, że bez rozpoczętej przez Niemcy drugiej wojny światowej nie byłoby ani komunistycznych reżimów w Europie Środkowo-Wschodniej, ani też podziału kontynentu i Niemiec. Kiedy dziś, w 2009 roku, spoglądamy na historię Europy i Niemiec w XX wieku, czynimy to, mając świadomość nieszczęść, jakich przysporzył narodowy socjalizm. Ale jesteśmy równocześnie zadowoleni, że dzisiejsze Niemcy to równouprawniony i poważany członek europejskiej wspólnoty. Z wdzięcznością i respektem myślimy jednocześnie o tych, którzy w ciągu czterech dekad po 1945 roku mimo ogromnego ryzyka znajdowali odwagę, aby przeciwstawić się komunistycznym dyktatorom i występować w imieniu wolności i demokracji. Wielu z nich zapłaciło za to życiem. Akcje protestacyjne i ruchy wolnościowe w NRD, na Węgrzech, w Czechosłowacji oraz te ciągle ponawiające się w Polsce podtrzymywały nadzieję na wolność i demokrację. Nie zapomnimy, że to przede wszystkim Polacy walczący za własną i naszą wolność zadali pierwsze ciosy systemowi komunistycznemu. Dziękujemy również członkom Karty 77, którzy dodali nam odwagi do życia w prawdzie. Pamiętamy o wszystkich, którzy utorowali na Węgrzech drogę do demokracji i latem 1989 roku otworzyli żelazną kurtynę. Sowieccy dysydenci zaangażowani byli w obronę praw człowieka długo przed latami głasnosti i pieriestrojki. Wreszcie dziękujemy – w nie mniejszym stopniu – tym wszystkim na Zachodzie, którzy nigdy nie pogodzili się z istnieniem żelaznej kurtyny i komunistycznych dyktatur, domagali się przestrzegania praw człowieka oraz wspierali opozycję antykomunistyczną. Przeprowadzona przez nich pokojowa rewolucja umożliwiła krajom Europy Środkowo-Wschodniej odzyskanie wolności, suwerenności państwowej i prawa do samostanowienia, utraconych przed 50 laty. Te rewolucje stanowiły decydujący krok w przezwyciężeniu podziału Niemiec i Europy. Kiedy po upadku dyktatury SED w NRD wkroczyliśmy na drogę do zjednoczenia Niemiec, zaufanie naszych europejskich sąsiadów było dla nas cennym darem. W konsekwencji pokojowej rewolucji wszyscy Niemcy po raz pierwszy w swej historii mogą żyć w wolności i demokracji, w dobrobycie, w uznanych granicach państwowych oraz w szacunku i przyjaźni z sąsiadami. Tak jak rok 1939, również 1989 stał się, choć w inny sposób, rokiem europejskiego przeznaczenia. Wolna i demokratyczna Europa musi być świadoma swojej historii. Potrzebuje więc pamięci o czasach komunizmu i jego upadku. Opowiedział się za tym w kwietniu Parlament Europejski. Pierwszy krok został zrobiony, lecz ten proces musi być kontynuowany, Europa potrzebuje aktywnej oraz świadomej ciężaru odpowiedzialności kultury pamięci. Wyczuli ona przyszłe pokolenia na niebezpieczeństwo powstania nowych autorytarnych reżimów. Sygnatariusze: Marianne Birthler – pełnomocnik rządu RFN w Urzędzie do spraw Akt Stasi (BStU) (Berlin), dr h.c. Joachim Gauck – związek „Przeciw zapomnieniu – dla demokracji” (Berlin), dr Anna Kaminsky – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), Hans Altendorf – BStU (Berlin), dr Andreas H. Apelt – Deutsche Gesellschaft (Berlin), prof. dr Jörg Baberowski – Uniwersytet Humboldtów (Berlin), prof. dr Arnulf Baring – historyk, publicysta (Berlin), Michael Beleites – pełnomocnik landu Saksonia do spraw akt Stasi (Drezno), dr Christoph Bergner – parlamentarny sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych RFN (Berlin), prof. dr Dieter Bingen – Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Darmstadt), Wolfgang Börnsen – deputowany do Bundestagu – CDU (Bönstrup-Schleswig-Holstein), Klaus Bölling – sekretarz stanu poza służbą, publicysta (Berlin), dr Martin Böttger – BStU (Berlin), Heidi Bohley – Verein Zeit-Geschichte (Halle), Hansgeorg Bräutigam – sędzia w stanie spoczynku (Berlin), dr Matthias Buchholz – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), dr Karl Corino – dziennikarz, krytyk literatury (Tybinga), Michael Cramer – deputowany do europarlamentu – Zieloni (Berlin), Eberhard Diepgen – były burmistrz Berlina, związek „Przeciw zapomnieniu – dla demokracji” (Berlin), dr Lothar Dittmer – Fundacja Körbera (Hamburg), prof. dr Jost Dülffer – Uniwersytet w Kolonii, prof. dr Rainer Eckert – Forum Historyczne (Lipsk), pułkownik dr Hans Ehlert – Instytut Badań nad Historią Wojskowości (Poczdam), Ruth Ellerbrock – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Berlin (Berlin), Jürgen Engert – dziennikarz (Berlin), Rainer Eppelmann – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaurą SED (Berlin), prof. dr Bernd Faulenbach – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaurą SED (Bochum), prof. Wieland Förster – artysta (Oranienburg), Annemarie Franke – Fundacja Krzyżowa (Wrocław), dr h.c. Karl Wilhelm Fricke – publicysta (Kolonia), Ralf Fücks – Fundacja Heinricha Bölla (Berlin), Christian Führer – emerytowany pastor (Lipsk), prof. dr Hansjörg Geiger – sekretarz stanu poza służbą (Berlin), prof. Ines Geipel – pisarka (Berlin), Ute Gramm – Komitet Obywatelski Saksonii-Anhalt (Magdeburg), prof. Hans Hendrik Grimmling – malarz (Berlin), dr Robert Grünbaum – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), prof. Monika Grütters – deputowana do Bundestagu – CDU, Fundacja Brama Brandenburska (Berlin), Martin Gutzeit – pełnomocnik landu Berlin do spraw akt Stasi (Berlin), dr Helge Heidemeyer – BStU (Berlin), pułkownik dr Winfried Heinemann – Instytut Badań nad Historią Wojskowości (Poczdam), prof. dr Hans-Olaf Henkel – Bank of America (Berlin), prof. dr Günter Heydemann – Uniwersytet Lipski (Lipsk), Helga Hirsch – publicystka (Berlin), Jan Hoesch – Stowarzyszenie Rogera Loewiga (Berlin), Irmtraut und Siegfried Hollitzer, Komitet Obywatelski (Lipsk), prof. dr Hans Walter Hütter – fundacja Dom Historii RFN (Bonn), dr Jens Hüttmann – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), Maybrit Illner – dziennikarka (Berlin), Margot Jann – Stowarzyszenie Kobiet – Ofiar Więzienia Kobiecego w Hoheneck (Teltow), dr Karsten Jedlitschka – BStU (Berlin), Günter Jeschonnek – reżyser (Berlin), prof. dr Ralf Jessen – historyk (Köln), dr Carlo Jordan – ośrodek badawczy i miejsce pamięci w dawnej centrali Stasi w Berlinie na Normannenstrasse (Berlin), Matthias Jung – badacz tematyki wyborczej (Mannheim), prof. dr Friedrich P. Kahlenberg – archiwista (Boppard), Siegfried T. Kasparick – biskup Kościoła Ewangelickiego Niemiec Środkowych (Wittenberga), Bettina Kielhorn – ośrodek doradczy Gegenwind (Berlin), dr Axel Klausmeier – fundacja Mur Berliński (Berlin), prof. dr Christoph Klessmann – historyk (Poczdam), Freya Klier – pisarka i reżyserka filmów dokumentalnych (Berlin), Uwe Kolbe – pisarka (Berlin), Klaus Kordon – pisarka (Berlin), Hartmut Koschyk – sekretarz parlamentarny Grupy Krajowej CSU w Bundestagu (Goldkronach), dr Ilko-Sascha Kowalczuk – BStU (Berlin), dr Günter Kröber – adwokat (Lipsk), Thomas Krüger – Federalne Centrum Kształcenia Politycznego (Bonn), Angelika Krüger-Leissner – deputowana do Bundestagu – SPD (Berlin), dr Hanna-Renate Laurien – senator miasta Berlina (Berlin), dr Peter Lautzas – Związek Niemieckich Nauczycieli Historii (Mainz), Robert Lebegern – Muzeum Dawnej Granicy RFN – NRD w Mödlareuth (Mödlareuth), Doris Liebermann – publicystka (Berlin), dr h.c. Erich Loest – pisarz (Lipsk), Bernd Lüdkemeier – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Saksonia-Anhalt (Magdeburg), dr Ulrich Mählert – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), prof. dr Peter Maser – historyk (Bad Kösen), Markus Meckel – deputowany do Bundestagu – SPD, Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), prof. dr h.c. Horst Möller – Instytut Historii (Monachium), Helmut Morsbach – Fundacja DEFA (Berlin), dr Daniela Münkel – BStU (Berlin), dr Ehrhart Neubert – historyk (Erfurt), Hildigund Neubert – pełnomocnik landu Turyngia do spraw akt Stasi (Erfurt), Uwe Neumärker – Fundacja Pomnika ku czci Pomordowanych Żydów Europy (Berlin), prof. dr Paul Nolte – Wolny Uniwersytet w Berlinie (Berlin), Günter Nooke – pełnomocnik do spraw praw człowieka przy rządzie RFN (Berlin), dr Marc-Dietrich Ohse – Deutschland Archiv (Hanower), Hans-Joachim Otto – deputowany do Bundestagu – FDP, szef Komisji Kultury i Mediów (Frankfurt nad Menem), Marita Pagels-Heineking – pełnomocnik landu Meklemburgia-Pomorze Przednie do spraw akt Stasi (Schwerin), Martin-Michael Passauer – generalny superintendent Kościoła Ewangelickiego Berlina, Brandenburgii i Śląskich Górnych Łużyc (Berlin), prof. dr Alexander von Plato – historyk (Stade), Gerd Poppe – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), Ulrike Poppe – Akademia Ewangelicka w Berlinie (Berlin), Lutz Rathenow – pisarz (Berlin), Steffen Reiche – deputowany do Bundestagu – SPD, członek Komisji Kultury i Mediów (Poczdam), prof. dr h.c. Gerhard A. Ritter – historyk (Berlin), dr Volker Rodekamp – Muzeum Miejskie w Lipsku (Lipsk), prof. Lea Rosh – Kommunikation und Medien GmbH (Berlin), dr Sabine Ross – Fundacja Rządu RFN na rzecz Badań nad Dyktaturą SED (Berlin), Robert Rückel – DDR-Museum (Berlin), prof. dr Reinhard Rürup – historyk (Berlin), Günter Saathoff – fundacja „Pamięć, odpowiedzialność i przyszłość” (Berlin), Birgit Salamon – BStU (Berlin), dr Manfred Sapper – pismo „Osteuropa” (Berlin), Christoph Schaefgen – prokurator generalny (Berlin), dr Dieter Schiffmann – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Nadrenia-Palatynat (Moguncja), Franz-Josef Schlichting – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Turyngia (Erfurt), Cornelia Schmalz-Jacobsen – związek „Przeciw zapomnieniu – dla demokracji” (Berlin), Jochen Schmidt – Centrum Kształcenia Politycznego Landu Meklemburgia-Pomorze Przednie (Schwerin), dr Jürgen Schmude – minister federalny (Moers), Peter Schneider – pisarz (Berlin), Andreas Schönfelder – Biblioteka Ekologiczna (Grosshennersdorf), prof. dr Richard Schröder – Uniwersytet Humboldtów (Berlin), Werner Schulz – deputowany do europarlamentu – Zieloni (Berlin), Uwe Schwabe – Archiwum Ruchu Obywatelskiego (Lipsk), Ulrich Schwarz – dziennikarz (Berlin), dr Hannes Schwenger (Berlin), dr h.c. Rudolf Seiters – prezydent Niemieckiego Czerwonego Krzyża, minister rządu (Berlin), Tom Sello – Towarzystwo im. Roberta Havemanna (Berlin), Ilse Spittmann-Rühle – dziennikarka (Kolonia), Friede Springer – wydawca (Berlin), prof. dr Peter Steinbach – Uniwersytet w Mannheim (Mannheim), prof. dr Eckart D. Stratenschulte – Akademia Europejska (Berlin), dr Walter Süss – BStU (Berlin), prof. dr Rita Süssmuth – była przewodnicząca Bundestagu (Berlin), Wolfgang Templin – publicysta (Berlin), Joachim Trenkner – dziennikarz (Berlin), prof. dr Stefan Troebst – Geisteswissenschaftliches Zentrum für Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas (Lipsk), prof. dr Johannes Tuchel – Muzeum Niemieckiego Ruchu Oporu (Berlin), prof. dr Hans-Joachim Veen – Fundacja Ettersberg (Weimar), Friedrich Veitl – wydawca (Berlin), Siegfried Vergin – polityk (Mannheim), dr Hans-Jochen Vogel – związek „Przeciw zapomnieniu – dla demokracji” (Monachium), Christoph Waitz – deputowany do Bundestagu – FDP (Berlin), Rainer Wagner – Unia Związków Ofiar Komunistycznych Rządów Terroru (Berlin), Joachim Walther – pisarz (Berlin), Matthias Waschitschka – Verein Zeit-Geschichte (Halle), prof. dr h.c. Hermann Weber – Uniwersytet w Mannheim (Mannheim), Konrad Weiss – publicysta (Berlin), Reinhard Weisshuhn – Towarzystwo Roberta Havemana (Berlin), dr Gerhard Wettig – historyk (Kommen), Wolfgang Wieland – deputowany do Bundestagu – Związek 90/Zieloni, rzecznik do spraw wewnętrznych (Berlin), prof. dr Manfred Wilke – historyk (Berlin), prof. dr Heinrich August Winkler – Uniwersytet Humboldtów, Hans-Eberhard Zahn – Związek Wolności i Nauki (Berlin). Воспроизводится по: http://www.rp.pl/artykul/352329.html?print=takТеги: Пакт Молотова - Риббентропа , Публикации в СМИ (журналы, газеты)